NINJUTSU

بو شیدو

بوشیدو {1} معنی ایین سلحشوران است وبه باور ها اصول زندگی ومرام نامه نانوشته جنگاوران سامورایی گفته میشود.

این ایین مبتنی بر خدمت به ارباب است و بی شباهت به شوالیه گری در اروپای قرون وسطی نیست.بوشی دو ریشه در اعماق غبار الودتاریخ ژاپن دارد ودر طی قرون متمادی جنگاوری ونظامی گری در ژاپن به تدریج تکامل یافته است.

سید ایت حسینی _ کارشناس و مدرس زبان ژاپنی در دانشگاه تهران:

در کوجی کی{2} کهن ترین کتاب بازمانده به زبان ژاپنی متنی هم بهشرح زندگانی یاماتو تاکه رو {3} پسر امپراطور کی کو {4} اختصاص یافته است.این متن از تاکه رو تویر یک جنگجوی ارمانی را به به دست میدهد که کاملا جدی و وفادار است دشمنان پدر خود را<<مانند هندوانه>>تکه تکه میکند و بسیار سر سخت اما با احساس است که این ویژگی ها درسوگواری او بر سرزمین های از دست رفته و همسران در گزشته اش ونیز تمایلش برای نبرد یک تنه با دشمن اشکار میشود.

مهم ترین نکته اینکه تصویری که کوجی کی از او ترسیم میکند نماد هماهنگی ارمانی بین شاعری و جنگاوریاست که از ویژگی  های منحصر به فرد فرهنگ ژاپنی به شمار می اید.

از دیگر اثار اولیه ای که به مفهوم جنگاورارمانی ژاپنی پرداخته اند میتوان به شوکو نیهون گی {5} از کتب قدیمی تاریخ ژاپن اشاره کرد که ظاهرا کلمه <بوشی > برای نخستین بار در ان کتاب به کار رفته و به شاعر _جنگجوی فرهیخته دلالت میکند.

کلمه <<سابورای>> از فعل <<سابو رافو{6}>>به معنی<<در خدمت یاملازم کسی بودن>>نخستین بار در کوکین شو{7}اولین شعر سلطنتی ژاپن امده است.در قرن دوازدهم " سامورای"{8}با "بوشی "هم معنا شده بود وبرای اشاره به طبقات متوسط وبالای سربازان به کار میرفت.

بستر تاریخی

از قرن دهم تا قرن شانزدهم ژاپن درگیر جنگ های خونین داخلی است و وسعت دامنه جنگ ها منجر به رشد و گسترش فنون و راه برد های نظامی وهنر های رزمی میگردد.

بوشیدو هم در همین سالها کاملتر و غنی تر میشود.در سال 1185ا جنگ های طولانی میان دو خواندان بزرگ میناموتو{9} و تایرا {10} سر انجام با پیروزی میناموتو به پایان میرسد و میناموتو یوریتومو {11} بزرگ این خاندان قدرت واقعی کشور را که تا ان زمان در دستان امپراطور بود به دست میگیرد و خود را شوگون {12} به معنی ژنرال میخواند و به دین ترتیب دوران موسوم به کاما کورا{13} در تاریخ ژاپن اغاز میگردد.رسم حکومت شوگون ها بر ژاپن تا نزدیکی قرن بیستم و انقلابمیجی{14} ادامه یافت.

از سال   1333 تا سال 1573 را به علت اقامت شوگون های این عصر  در منطقه موروماچی {15} دوران مورو ماچی مینامند.در این دوران ژاپن به ایالات مستقلی تقسیم شده بود که پیوسته با یکدیگر در جنگ بودند.در نتیجه تقاضا برای به خدمت گرفتن سامورایی در این دوره همواره زیاد بود.

بسیاری از سامورایی ها در این دوران در فاصله بین جنگها در مزارع به کار کشاورزی میپرداختند. داستانذ اغلب فیلم های سامورایی به ویژه فیلم های کروساوا {16} در این دوران اتفاق می افتد.از سال 1573 تا سال 1603 (دوران ازوچی-مومویاما{17} ) زندگی سامورایی ها دچار تحول میشود.تویو تومی هیدیوشی {18} شوگونی که تواست ژاپن را دوباره پس از سالها زیر یک پرچم متحد کند سامورایی ها را مجبور میکند ازمیان کار در مزرعه و جنگ اوری یکی را برای همیشه بر گزینند ونیز اجازه حمل سلاح را تنها به سامورایی ها اختصاص میدهد.این قوانین به شکل سنت تا پایان کار سامورایی ها جاری بود.

فاصله بین سالهای 1603 تا 1868 دوران حکومت شوگون های خاندان توکو گاوا {19} بر ژاپن است.

در این دوران امپراطور  در کیوتو زندگی میکند اما در عمل کشور را شوگون که در ادو {20} (توکیوی امروزی) ساکن است اداره میکند.کشور به مناطق کوچکی تقسیم شده که هر منطقه را حکم ران برگزیده شوگون میگرداندو هر حکم ران تعداد زیادی سامورایی در اختیار دارد که مامور اجرای قوانین و بر قراری نظم اند.سامورایی ها وادار میشوند در دژ ها زندگی کنندو ماهیانه مقداری برنج به عنوان دست مزد دریافت میکنند. از سال 1868 امپراطور میجی به حکومت میرسد و دوران جدیدی در ژاپن اغاز میشود دراین دوران پر کشمکش شوگون از قدرت خلع میشود و امپراطور پس از قرن ها دوباره بر مسند قدرت مینشیند و تا بمباران اتمی هیروشیما رهبر واقعی کشور باقی میماند.

در دوره میجی روابط با کشور های خارجی رونق میگیرد و نهضت ترجمه در تمامی  زمینه ها اغاز میشود .

در چنین دورانی وجود سامورایی ها خطری برا ی امنیت کشور و مانعی بر سر راه پیشرفت ملت داده میشود و دولت به مبارزه با انان بر میخیزد. مبارزه ای خونین برای هردو طرف سالها به طول می انجامد.

سر انجام دولت ابتدا حمل  سلاح و بعد ها تراشیدن موی سربه شیوه سامورایی هارا ممنوع میکند و بدین ترتیب سامورایی ها نیز به مرور به کارهای دیگری روی می اورند.

بوشیدو یا ایین سلحشوری هرچند با از بین رفتن سامورایی ها از رونق افتاد اما هرگز فراموش نشده است.امروز در سراسر جهان کسانی که هنر های رزمی ژاپن را می اموزند اصول بوشیدو را به عنوان اخلاق ورزشی یاد میگیرند.

سپوکو 

سامورایی ها چانچه در جنگ مغلوب میشدند وبه دست دشمن می افتادند و یا به هر طریق شرافتشان لکه دار میشد اجازه داشتند با انجام سپوکو{21} یا هراگیری{22} به زندگی خود پایان دهند.سپوکو خود کشی با خنجر بود بدین ترتیب که سامورایی با دریدن شکم خود به زندگیش پایان میداد و با این کار از ننگ و بد نامی رهایی میافت.مشاهیر بسیاری در تاریخ ژاپن با انجام سپوکود به حیات خویش پایان داده اند.

فضیلت های بوشیدو

بوشیدو را متشکل از هفت فضیلت میدانند که هر جنگاوری باید در کسب وبه نمایش گزاشتن انها بکوشد.هفت فضیلت بوشیدو  ان گونه که انهارا به جنگاوران می اموختند از این قرارند :

gi1-درست کاری. باتمام مردم به واقع درست کارباش.به عدالت ایمان داشته باش ودر طلب ان باش اما نه از سوی دیگران بلکه از جانب خودت.برای سلحشور حقیقی در مساله عدالت وحقیقت هیچ حالت بینا بینی وجود ندارد.همه چیز یا درست است یا غلط.

2 rei-احترام.سلحشوران هرگز به کسی ظلم یا بی احترامی نمیکنند ونیازی به اثبات قدرتشان ندارند.سلحشور حقیقی حتی در برابر دشمنانش نیز فروتن است.بدون نشان دادن ادب واحترام ما چیزی جز جانوان نیستیم.

yu 3 - : شجاعت .در میان انبوه ادمانی که جرات انجام کاری را ندارندبه پا خیز.سرفرو کشیدن مانند لاکپشت زندگی نیست.سلحشوری را شجاعت پهلوانه لازم است .دنیای سلحشوری دنیای خطیر و مهلکی است.شجاعت پهلوانانه کوکورانه نیست بلکه هوشیارانه و قدرتمندانه است.

4 meiyou-:عزت نفس.سلحشور حقیقی تنها یک بازی برای غرور و عزت نفسش دارد و ان خود اوست.تصمیماتی که میگیری وچگونگی اجرای ان بازتاب<خود>واقعی توست.هرگز نمیتوان از دیدگان خود پنهان شد.

5 jin-:نیک خواهی .سلحشوران در اثر  تمرینات مداوم چابک وقوی میشوند اما هرگز مانند دیگران نیستند زیرا قدرتی را در خود میپروراانند که به سود همگان بکار خواهد رفت.سلحشور شفیق و مهربان است و از هر فرصتی برای خدمت به هم نوع بهره میبرد و چناانچه  فرصتی تیابد در سدد ایجاد ان در می اید.

6 makoto-:وفای به عهد:زمانی که سلحشوری کاری به عده میگیرد میتوان ان کاررا انجام شده دانست هیچ چیز مانع او  برای انجام کاری که به عهده گرفته است نخواهد شد .او نیازی به سوگند خورن یا پیمان بستن ندارد.

7 chuu-:وظیفه شناسی.سلحشور وظیفه ای راکه به او محول میشود پاره ای از خویش احساس میکندو خود را در مقابل ان و تمامی پیامد هایش مسئول میداند. در مقابل ما فوق بی اندازه وظیفه شناس و در مقابل افراد تحت فرمانش مسئولیت پذیر است.

بوشیدو وادیان ومکاتب فکری ژاپن

پاسخ به این سوال که ژاپنی ها چه دینی دارند همیشه دشوارو بحث برانگیز است.بیشتر ژاپنی ها ادیان وفلسفه ها و مکاتب فکری وارد شده به سرزمینشان را در هم امیخته اند وایئین بدیعی خلق کرده اند.

شینتو{23} دین بومی وباستانی ژاپن که مبتنی بر پرستش امپراطورارواح نیاکان و جزایر ژاپن است.بودسم دینی متولد هند که در قرن چهارم از طریق چین و کره وارد ژاپن شددائویسم{24}وائین کنفوسیوس {25} مکاتب فکری باستانی چینی ذن شاخه ای از دین بودا که در قرن سیزدهم وارد ژاپن شد ودر انجا پا گرفت و عهده دار نقش مهمی در فرهنگژاپنی شد و بعد ها تا حدی مسیحییت همگی گوشه ای از فرهنگ مردم ژاپن را شکل داده اند.

بوشیدو از درون بودیسم ذن شینتو وائین کنفوسیوسم به وجود امد.ترکیباین مکاتب فکری مجموعه فضایلی را به وجود اورد که به بوشیدو یا ائین سلحشوران مشهور است.

بوشیدو از بودیسم نگاهش به<خطر>و(مرگ)را وام گرفت. سامورایی از مرگ نمی هراسد زیرا همان گونه که از بودیسم اموخته انسانها پس از مرگ مشمول تناسخ میشوند و ممکن است که در همین جهان در غالب دیگری مجددن متولد شوند.

از طریق ذن میتوان به ازادی نهایی از غیود فکری رسید.مراقبه در این ائین رهروان را با کمک تمرکز به سطحی از فکر میرساند که کلمات قادر به توصیف ان نیستند.ذن به پیروانش درس خود شناسی میدهد وبه انها می اموزد هرگز خودرا محدود نکنند.

سامورایی ها از ذن و مراقبه به عنوان وسیله ای برای بیرون راندت ترس و بس ثباتی از خود ودر نهایت هذف اشتباهاتشان بهره میبردند.ضعف هایی که هریک میتوانند منجر به مرگ جنگجو شوند.

شینتو دین باستانی ژاپن وفاداری و میهن پرستی خود را به بوشیدو داده است. شینتو شامل پرستش نیاکان است وخوانواده سلطنتی سرچشمه تمام ملت میپندارد وبرای امپراطور احترامی ایزد گونه قائل است و او را تجسم خدایان بر روی زمین میداند.پس سامورایی خود را با تمام وجود وقف امپراطور ونمایندگان او وسامورایی های مافوق میکند.دین شینتو همیشه ستون اصلی وطن پرستی در ژاپن بوده.دراعتقاد پیروان این دین جزایر ژاپن تنها جایی برای براورده کردن نیاز های انها نیست بلکه مسکن مقدس خدایان است.

ائین کنفوسیوس روابط بین انسانها واخلاق اجتماعی خود را به بوشیدو داده است.این ائین به تبیین پنج رابطه اخلاقی همت گماشته است.روابط بین ارباب وخادم پدرو پسر زن و شوهر برادر بزرگ با برادر کوچک و دوست با دوست.

هرچند سامورایی ها با برخی از نوشته های کنفسیوس مخالف بودند و اعتقاد داشتند انسان نباید تمام عمرش را صرف کتاب خواندن و شعر گفتن کند اما ذنظام اخلاقی و روابط اجتماعییشان به شدت متاثر از ایین کنفسیوس است.

بوشیدو روش بدیعی برای زندگی خلق کرد وغذای روح ملتی را در طی سالیان طولانی جنگ های داخلی و مصیبت و نا امیدی به وسیله اموزش های خود تامین کرد.

پای نوشت  

{1}"BUSIi" به معنی سرباز و جنگاور"do"به معنی طریق و ائین است.

{2}KOJIKI نوشته شده به سال 712 میلادی.

{3}{ YAMATO TEKERO}

{4}     KEIKUامپراطور افسانه ای ژاپن.

{5}SHOKU NIHONGI  نوشته شده به سال 797 میلادی.

{6}SEBURAFY

{7} THE KOKINSHUU متعلق به اوایل قرن دهم  میلادی.

{8}تبدیل"SABURAI" به " SAMURAI" در اثر اعمال یک قاعده اوایی تاریخی در زبان ژاپنی صورت گرفته است.